Ayak şişmesi, çoğu zaman ciddi bir probleme neden olmasa da mutlaka sebebi tespit edilmelidir. Genellikle küçük damarların sızdırdığı sıvının yumuşak dokuda birikmesi ayak şişmesine neden olur. Bu yüzden böbreklerde su ve tuz miktarı yükselir, dolayısıyla dolaşımdaki kanın artmasıyla sızıntı fazlalaşır ve ayak şişmesi artar. Lenf sistemi de fazla olan sıvının azaltılmasında etkili olur. Ancak sistemde sorun olursa, sıvı birikimi devam eder. Ayak şişmesi bu sistemlerin bozulmasıyla ortaya çıkar.
Ayak şişmesi neden olur?
Ayak şişmesi çeşitli nedenlerden kaynaklanır. Ayağın sadece biri şişiyorsa, genellikle damarların birinde sorun olabilir ya da ayakta sakatlanma olabilir. İki ayak birden şişmeden etkileniyorsa, bunun sebepleri daha farklıdır. Ayak şişmesinin olası nedenleri arasında;
Ayak sakatlanmaları
Özellikle alt bacak bölümünün ve ayak yumuşak dokusunun sakatlanması nedeniyle ayak şişmesi olabilir. Bu tür sakatlanmada bazen tek ayakta şişme olabilir. Sakatlanmanın olduğu anda ayakta aniden şişme oluşmaya başlayabilir. Ayak eklemi içine kanam olduğunda şişlikte birden oluşur. Buna hemartroz adı verilir. Buna ayak morarması da eşlik eder. Acilen ayak şişmesine müdahale edilmelidir. Bazı hallerde ayak daha geç şişmeye başlar. Bu ayak yapılarında hasar olduğunda görülür. Bu durumda ayak şişmesi daha azdır.
Tıbbi rahatsızlıklar
Kalp problemleri: Hipertansif kalp hastalığı, konjestif kalp yetmezliği gibi kalp sorunları ayak şişmesine yol açabilir. Kalp yeterince kan pompalayamadığı zaman ortaya çıkan basınçla damarlardan dokulara sıvı sızdırma sorunu ortaya çıkar. Yerçekimiyle birlikte sıvılar ayakta toplanır ve şişmeye neden olur. Her geçen ayak şişmesi daha şiddetlenir. Bu nedenle tedaviye gecikilmeden başlanmalıdır.
Böbrek problemleri: Böbrekler vücuttaki fazla sıvıyı atma görevini de üstlenmiştir. Bu sayede vücuttaki tuz ve elektrolit seviyelerini düzenlerler. Böbrekler vazifelerini normal şekilde yapamadığı zaman, damarlarda basınç oluşmaya başlar. Bu dokulara sıvı sızmasına yol açar. Bu yüzden ayak şişmesi, ayak bileği şişmesi nedenlerinden biri de böbrekler olabilir. Özellikle sabahları ayak şişmesi daha kötüdür.
Gut hastalığı: Kandaki ürik asit seviyesinin yükselmesiyle karakterize olan gut hastalığı da ayak şişmesi nedenidir. Eklem iltihaplanmasına yol açan bu hastalık, ağrılı, şiş ve kızarık ayaklara neden olur. Şişme daha çok geceleri artar ve hızla ilerler.
Karaciğer hastalığı: Karaciğerdeki olası bir hastalık vücuttaki sıvı ve hormon dengelerinde sorun yaratarak, ayaklarda ödem oluşmasına neden olabilir.
Artrit: bu yüzden oluşan ayak şişmesi aralıklı olarak etkisini gösterir. Daha çok ayak eklemini saran zarda oluşan iltihaplanmayla ortaya çıkan romatoid artrit ayak şişmesine neden olur.
Derin ven trombozu
Damarları tıkayan kan pıhtıları kalbe kanın gidişine engel olur. Derin ven trombozu olarak bilinen bu sorun ana damarları etkiler. Çoğu zaman baldır şişmesine, baldır ağrısına neden olur. Genellikle de bir bacağı etkiler ve ayağa kadar etkisini gösterir. Bu durum daha çok uzun süre hareketsiz kalmaktan, kalp akciğer hastalıklarından, ameliyat yüzünden ortaya çıkabilir.
Gebelik
Kadınlarda gebelik süreci ayak şişmesi nedenlerinden biridir. Bu süreçte aşırı kilo alınması, rahmin büyümesiyle bacak ve ayaklara baskıyı arttırması ve gebelik hormonları ayak şişmesine neden olabilir. Şiddetli vakalarda preeklampsi riski de göz önüne alınmalı ve acilen tedaviye başlanmalıdır.
Ayak şişmesi bu sebepler dışında kullanılan ilaçların yan etkisi olarak, uzun süre hareketsiz kalınmasıyla, obezite derecesinde kilolu olunması, uzun süre ayakta kalınması, lenf sistemindeki sorunlarla da ortaya çıkabilir. Bu yüzden ayak şişmesinin nedeni belirlenerek tedaviye başlanmalıdır.
Ayak şişmesi tedavisi nasıl yapılır?
Ayak şişmesi tedavisinde altta yatan nedenin tedavisine hemen başlanmalıdır. Bunun dışında ayak şişmesinin inmesi için ayak bir süre kalp seviyesinden yukarıya kaldırılmalıdır. Böylece ayakta biriken sıvı dolaşıma geri döner. Ödemde magnezyum eksikliği de etkili ise magnezyum desteği alınabilir. Bunu doktorunuza danışarak almalısınız. Ayrıca düzenli egzersiz yapmakta tedaviye ve ayak şişmesine engel olur. Bunu dolaşımı düzene sokarak gerçekleştirir. Bu arada tuz tüketimini azaltmak ve su tüketimini de arttırmak iyi gelir. Uzun süre ayakta kalmaktan kaçınmak, ayağa buz uygulaması yapmak, hafifçe bölgeye masaj yapmakta ayak şişmesine iyi gelir. Sıvı birikimini azaltmak için doktorun önerisiyle diüretikler kullanılabilir. Bu tedavi yolu daha çok kalp hastalığından kaynaklanan ayak şişmesi için tercih edilir. Ayağın sargı beziyle çok sıkmadan bandajlanması da şişmeye iyi gelir. Bu arada tedavi sırasında fazla kiloların verilmesi de ayak şişmesi belirtilerini azaltacaktır.
