Ayak Anatomisi Ayak anatomisi, oldukça karmaşık bir yapıya sahiptir. Ayak yapısı ayak bileği, ayak tarağı ve parmaklar olarak üç bölümde incelenir. Ayak, vücudun temel destek ve hareket organlarından biri olup, çeşitli kemik, eklem, kas, damar ve sinir yapılarından oluşur. Ayak Bileği Ayak bileği, üst üste binmiş iki eklemden oluşan bir yapıya sahiptir. Üst eklem, tibianın dıştan ve üstten oluşturduğu, fibulanın dıştan oluşturduğu yatakla, talusun yuvarlak olan tavanı arasında kalan eklemdir. Bu eklem, ayak bileğinin aşağıya ve yukarıya hareket etmesine olanak sağlar. Alt eklem ise kalkaneus yani topuk kemiği ve talus kemiği arasında yer alan subtalar eklemdir. Bu eklem, ayağı yan taraflara hareket ettirmeye yardımcı olur. Ayakta bulunan tüm kemik yüzeyleri eklem kıkırdağı ile kaplıdır. Ayak bileğini sabitleyen ve burkulma gibi etkilerden koruyan bağlar da bulunmaktadır. Dış tarafta olan bağlar, ayağın içe doğru hareket etmesini engellerken, iç bağlar ayağın dışa hareketine engel olur. Kemikler ve Eklemler Ayak kemikleri bilek, tarak ve parmak kemikleri olarak değerlendirilir. Ayak yapısında eklemler talus ile başlar. Tibia ve fibula kemikleri ile ayak bileğini oluşturur. Ayağın arka tarafını oluşturan talus ve kalkaneus, subtalar eklem ile birleşir. Subtalar eklem yanlara doğru, ayak bileği eklemleri yukarı ve aşağıya doğru hareketi sağlar. Ayak bileğinden daha aşağıda tarsal kemikler adı verilen 5 uzun kemik yer alır. Bu kemikler grup olarak hareket eder ve aralarındaki eklemler sayesinde dirençli bir yapı oluşturur. Tarsal kemiklerin ucunda yürümeye yardımcı olan falankslardan oluşan parmak eklemleri bulunur. Tarsal kemiklerle parmaklar metatarsofalangeal eklem ile bağlantı sağlar. Ayak kemikleri şunlardan oluşur:
Kaslar Ayağın yaptığı hareketlerin çoğu bacak altındaki kaslar ve ligamentler aracılığıyla sağlanır. Kasların kasılması ayağın koşmasını, durmasını ve atlamasını sağlar. Kemiklerin arasında bulunan küçük kaslar, ayak tabanında döşeme vazifesi görür. Kaslar iki grupta incelenir:
Damarlar Ayağın sırtında yer alan ana kan kaynağı olan Anterior tibial arter, aynı isimle anılan sinirle beraber yol alır. Ayak sırtındaki bu damardaki nabız atışı elle hissedilebilir. Sinirler Ayak bileğinin iç çıkıntısından giren tibialis posterior, aynı adı taşıyan damarla hareket eder. Bunlar ayak tabanı ve parmaklar için duyu sağlar. Ayakta bulunan irili ufaklı sinirler de duyu ve motor işlevi görmektedir. Sonuç Ayak anatomisi, kemikler, eklemler, kaslar, damarlar ve sinirler gibi çeşitli yapılarla oldukça karmaşık ve işlevsel bir yapıya sahiptir. Bu yapı, ayağın hareket ve destek fonksiyonlarını yerine getirmesini sağlar. Ayağın sağlıklı bir şekilde işlev görmesi, vücut dengesini ve hareket kabiliyetini doğrudan etkiler. |