El Ayak Ağız Hastalığı (EAAH), ağız bölgesini de etkileyen viral bir enfeksiyondur. Genellikle 5 yaş altı çocuklarda görülmekle birlikte, yetişkinleri de nadiren etkileyebilir. Hastalık, el ve ayaklarda döküntü ve ateş ile karakterizedir. Bu hastalık, poliovirüs, echovirüs ve coxsackie virüs gibi virüslerin dahil olduğu enterovirüs ailesi nedeniyle oluşur. En yaygın olarak coxsackie virüs A16 buna neden olurken, enterovirüs 71 ise salgınlara yol açabilir. İştahsızlık, boğaz ağrısı ve ateş gibi belirtiler ortaya çıktıktan sonra ağrılı ve içi su dolu döküntüler gelişir. Kırmızı küçük lekeler zamanla ülserleşme eğilimi gösterir ve bu döküntüler 1-2 gün içinde gelişim gösterir. El ayalarında ve ayak tabanlarında düz döküntüler oluşur ve bazıları su toplama eğilimi gösterir. Döküntüler nadiren dizlere, kalçaya veya genital bölgeye yayılabilir. Bebeklerde yutma güçlüğü görülebilir. El Ayak Ağız Hastalığı'nda döküntüler belirli bölgelerde sınırlı kalabilir.

Hastalığın döküntü vermesinin ardından nadir olarak aseptik menenjit veya ensefalit gibi komplikasyonlar gelişebilir. İnsandan insana direkt temas yoluyla bulaşan hastalıkta, virüsler boğaz bölgesine, dışkıya ve döküntülerin içine yerleşir. Oral yol veya lezyonlara yapılan temas hastalığın bulaşması için yeterlidir. Hastalar iyileşse bile belli bir süre taşıyıcı olarak kalabilirler. Bu nedenle tam olarak iyileşene kadar hastaların izole edilmesinde fayda vardır. Yetişkinlerde oluşan hastalık herhangi bir belirti vermeden geçirilebilir. Başka ağrılı yaralara sebep olan hastalıklarla karıştırılma olasılığı bulunmaktadir.

Hastalığa doğru tedavi uygulayabilmek için teşhisin doğru yapılması gerekir. Hastanın yaşı, döküntülerin durumu ve semptomlar doğru değerlendirilmelidir. Döküntülerin olduğu alanlarda virüsün tespit edilebilmesi için numune alınması gerekir. Bu numuneler PCR yöntemiyle virüs izole edilmeli veya hastalığa sebep olan virüslere karşı antikor üretimi yapılmalıdır.

Bu rahatsızlığın öncelikle tanısı konulmalıdır. Hastalığın oluşmaması için koruyucu bir aşısı bulunmamaktadır. Bu nedenle sağlıklı kişilerin hasta olanlarla teması engellenmelidir. Temizlik kurallarına dikkat edilmelidir. Tuvalet sonrası temizlik kurallarına uyulmalı, el ve ayak temizliğine özen gösterilmeli, çocukların bez değişimi sırasında eller mutlaka yıkanmalıdır. Çocukların en fazla temas ettiği oyuncakların temizliği ve dezenfekte edilmesi sağlanmalıdır. Hasta olan kişilerle temas etmemeye ve ortak kullanılan eşyaları ayırmaya çalışılmalıdır. Hastalığın spesifik bir tedavisi bulunmamaktadır. Ancak belirtilerin azaltılması için ateş düşürücü ve ağrı giderici ilaçlar kullanılabilir. Yaralar için solüsyonlar kullanılmalı ve dezenfekte edilmelidir.

El Ayak Ağız Hastalığı genellikle hafif seyirli bir hastalıktır ve komplikasyonlar nadirdir. Ancak, bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde ya da bebeklerde hastalık daha şiddetli seyredebilir. Bu nedenle, bu gruptaki hastaların yakından izlenmesi önemlidir. Ayrıca, hastalığın yayılmasını önlemek için okullar ve kreşler gibi toplu yaşam alanlarında hijyen önlemlerine ekstra özen gösterilmelidir.